Một trong những điều quan trọng trong điều trị Đái Tháo Đường là điều trị bằng dinh dưỡng. Dinh dưỡng cho người Đái Tháo Đường là điều hết quan trọng cần phải chú ý đến và thực hiện một cách khoa học và hợp lý để hiệu quả điều trị đạt kết quả tối đa.
Protein: Lượng protein nên đạt 1-1,2 g/kg/ngày đối với người lớn, tức tỷ lệ này nên đạt tương đương 15- 20% năng lượng khẩu phần.
Lipid: Tỷ lệ chất béo nên là 25% tổng số năng lượng khẩu phần, không nên vượt quá 30%. Hạn chế các axit béo bão hòa, điều này giúp ổn định đường huyết, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
Glucid: Tỷ lệ năng lượng do glucid cung cấp nên đạt từ 50-60% tổng số năng lượng khẩu phần của người bệnh tiểu đường.
Dưới đây chúng tôi chia sẻ đến các bạn bài viết Dinh dưỡng cho người Đái Tháo Đường:
Theo thống kê của Hiệp hội Đái tháo đường Thế giới (IDF) năm 2019 toàn thế giới có 463 triệu người (trong độ tuổi từ 20 -79) mắc bệnh tiểu đường, dự kiến sẽ ở mức 578 triệu người vào năm 2030 và 700 triệu người vào năm 2045. Việt Nam không nằm trong nhóm 10 quốc gia có tỷ lệ mắc đái tháo đường cao nhưng lại là quốc gia có tốc độ phát triển bệnh nhanh.
Đái tháo đường có thể gây ra các biến chứng nặng nề cho tim mạch và thần kinh như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch, tắc mạch chi hay biến chứng trên mắt như bệnh võng mạc tiểu đường, phù hoàng điểm có thể gây mù lòa; trên thận như suy giảm chức năng thận; rối loạn chức năng miễn dịch thường dễ bị nhiễm khuẩn và nhiễm nấm.
Với những biến chứng nguy hiểm, đái tháo đường đang là vấn đề thời sự cấp bách của sức khỏe cộng đồng. Để góp phần can thiệp vào các yếu tố nguy cơ nhằm hạn chế các biến chứng của căn bệnh này, ngoài việc tuân thủ điều trị bằng thuốc thì chế độ ăn đóng vai trò rất quan trọng trong kiểm soát bệnh tiểu đường. Một chế độ ăn đảm bảo dinh dưỡng, đủ về số lượng và chất lượng có thể cân bằng đường huyết, giúp người bệnh bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Nguyên tắc cơ bản trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường là hạn chế tối đa glucid (chất đường bột), điều này có tác dụng tránh tăng đường huyết, hạn chế các axit béo bão hòa để tránh rối loạn chuyển hóa.
Đối với những người tiểu đường có tổng mức năng lượng ở nhóm lao động nhẹ và vừa thì có thể từ 30-35kcal/kg/ngày, nhóm lao động nặng từ 35-40 kcal/kg/ngày, nhóm những người béo phì nên hạn chế từ 24-26kcal/kg/người. Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ giữa các thành phần sinh năng lượng trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh tiểu đường được xác định cụ thể như sau:
- Protein: Lượng protein nên đạt 1-1,2 g/kg/ngày đối với người lớn, tức tỷ lệ này nên đạt tương đương 15- 20% năng lượng khẩu phần.
- Lipid: Tỷ lệ chất béo nên là 25% tổng số năng lượng khẩu phần, không nên vượt quá 30%. Hạn chế các axit béo bão hòa, điều này giúp ổn định đường huyết, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
- Glucid: Tỷ lệ năng lượng do glucid cung cấp nên đạt từ 50-60% tổng số năng lượng khẩu phần của người bệnh tiểu đường.
Vậy người bị bệnh Đái tháo đường nên ăn gì?
Nhóm Glucid
Thực tế, chế độ ăn cho người tiểu đường không cần kiêng hoàn toàn chất đường, bột. Trong khẩu phần ăn vẫn có thể chọn ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là chất xơ có lợi cho tiêu hóa cũng như làm đường huyết tăng chậm hơn.
– Nên ăn ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ, gạo còn vỏ cám, rau củ… được chế biến bằng cách hấp, luộc, nướng, hạn chế tối đa rán, xào…
– Không nên ăn hoặc hạn chế các loại đồ ăn như: bánh mì, bánh ngọt, các loại mỳ, nui… Các loại củ như khoai sắn cũng cung cấp khá nhiều tinh bột, nếu người bệnh tiểu đường ăn các loại này thì cần giảm hoặc cắt cơm.
Nhóm protein
Người bệnh tiểu đường nên tăng cường các loại thực phẩm giàu protein. Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA), thịt nạc chứa protein và rất ít chất béo bão hòa nên thích hợp để bổ sung vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường một lượng hợp lý.
– Dinh dưỡng cho người Đái tháo đường nên ăn cá, thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, thịt lọc bỏ mỡ… được chế biến đơn giản như hấp, luộc, áp chảo nhằm loại bớt mỡ.
– Không nên ăn các loại thịt nguội chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói….
Nhóm lipid
Thực đơn cho người tiểu đường type 2 được cung cấp đủ chất béo tốt sẽ giúp bạn hạn chế những cơn thèm ăn, giảm cân và kiểm soát đường huyết tốt hơn.
– Thực phẩm có lipid không bão hòa được ưu tiên trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường như: dầu đậu nành, vừng, hạnh nhân, dầu cá, mỡ cá, olive…
– Hạn chế các loại thức ăn chứa nhiều lipid như: Trứng, nội tạng động vật, các loại thịt bò, thịt chó…
Nhóm rau và chất xơ
Người bệnh tiểu đường nên ăn rau nhiều hơn trong thực đơn của mình thông qua các cách chế biến đơn giản như hấp, luộc, salad.
– Nên ăn các loại rau xanh như: Cải bó xôi, cải xoăn, các loại rau, măng tây …
– Không nên hay hạn chế ăn các loại rau củ như: Củ cải đường, đậu hà lan ….
– Trái cây: Không chỉ cung cấp các chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất, chất xơ làm no, trái cây còn có thể dùng để thay cho các món ngọt không tốt cho sức khỏe.
Cần tăng cường ăn trái cây tươi như: Việt quất, cam, dâu tây, mâm xôi, táo, mơ, nho, dưa chuột…
Hạn chế ăn các loại quả chín ngọt như: Sầu riêng, hồng chín, xoài chín… Các loại trái cây sấy khô, đóng hộp.
→ Áp dụng tốt chế độ dinh dưỡng cho người bệnh đái tháo đường đủ chất đạm, chất béo, bột, vitamin và các chất khoáng, bổ sung đủ nước, duy trì được các hoạt động thể lực bình thường hàng ngày là yếu tố quan trọng để người bệnh kiểm soát được đường huyết, không làm tăng các yếu tố nguy cơ như rối loạn lipid, tăng huyết áp, tổn thương thận… Điều trị bệnh an toàn, hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Bài viết Dinh dưỡng cho người Đái Tháo Đường: CNĐD Mai Thị Xuân Mỹ – Khoa khám bệnh cán bộ cao cấp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
Đọc thêm bài viết hay:
CẨM NANG HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG THUỐC ĐIỀU TRỊ HIV/AIDS
Leave a Reply